DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI (ASF)

Dịch tả heo Châu Phi (ASF – African Swine Fever) đang có những diễn biến phức tạp và khó kiểm soát tại nhiều địa phương. Đây là mối lo hàng đầu với các hộ và trang trại chăn nuôi bởi tác động nghiêm trọng đến sức khỏe đàn heo, chi phí sản xuất, và an toàn sinh kế.

Theo Tiền Phong Online (TPO) từ đầu năm đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại 30/34 tỉnh, thành với hơn 43.000 con lợn buộc phải tiêu hủy. Dù đã có vắc xin, tỷ lệ tiêm phòng còn thấp, nhiều hộ chăn nuôi vẫn chủ quan, làm gia tăng nguy cơ dịch lan rộng trong mùa mưa bão.

30/34 tỉnh, thành phố có ổ dịch

Sáng 23/7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức Hội nghị Phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) và kiểm soát giết mổ động vật.

Theo ông Phan Quang Minh – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, tính từ đầu năm đến ngày 22/7, cả nước ghi nhận 636 ổ dịch DTLCP tại 30/34 tỉnh, thành phố với hơn 42.000 con lợn mắc bệnh, hơn 43.000 con buộc phải tiêu hủy. Đặc biệt, hiện còn 256 ổ dịch chưa qua 21 ngày tại 26 tỉnh, dịch có xu hướng tăng nhanh tại các địa phương phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Nội… và khu vực duyên hải miền Trung như Quảng Ngãi, Quảng Trị.

Đáng lo ngại là phần lớn các ổ dịch tái phát tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, quy mô trung bình chỉ 50-60 con, điều kiện an toàn sinh học kém. Mặc dù Việt Nam nghiên cứu và lưu hành vắc xin phòng bệnh DTLCP cho lợn thịt, nhưng hiện tượng chủ quan, không tiêm phòng vẫn phổ biến. Một số người nuôi giấu dịch, bán chạy lợn hoặc vứt xác ra môi trường khiến virus lan rộng, đặc biệt trong mùa mưa bão – thời điểm virus có thể phát tán theo nguồn nước, gây ô nhiễm và lây nhiễm diện rộng.

Với vai trò là một doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng thực phẩm, Công ty Cổ phần Toget Việt Nam không chỉ cung cấp thức ăn chăn nuôi chất lượng cao mà còn đồng hành, chia sẻ và lan tỏa thông tin hữu ích giúp bà con chăn nuôi chủ động bảo vệ đàn vật nuôi khỏi dịch bệnh nguy hiểm này.

1. ASF là gì? Tại sao bệnh này nguy hiểm?

Dịch tả heo Châu Phi (ASF) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus thuộc họ Asfarviridae – DNA virus gây ra. Virus này lây lan nhanh, có khả năng tồn tại lâu ngoài môi trường, và hiện có vắc-xin phòng ngừa nhưng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

🧬 Tóm tắt đặc điểm virus ASF:

• Gây nhiều thể bệnh: quá cấp, cấp tính, mãn tính và không điển hình.
• Tỷ lệ chết gần như 100%.
• Virus có thể sống rất lâu:
  • Trong máu: tới 6 năm (khi được bảo quản lạnh).
  • Trong lách: 2–2,5 năm.
  • Trong phân ẩm: 122 ngày.
  • Trong nước tiểu: 45 ngày.
• Nhạy cảm với chất sát trùng: như Formol 2%, NaOH 3 – 4%, và các loại thuốc sát trùng chuồng trại chuyên dụng.

2. Đặc điểm dịch tễ học của ASF

• Mọi lứa tuổi heo đều có thể mắc bệnh.
• Cả heo nhà và heo rừng đều nhiễm được.
• Heo nuôi thả rông có nguy cơ cao hơn do tiếp xúc với phân, nước tiểu, nguồn lây khác.
• Bệnh xảy ra quanh năm, không theo mùa.
• Khi đã xảy ra, dịch có thể tồn lưu kéo dài nhiều năm, gây áp lực lên ngành chăn nuôi.

3. Nhận biết sớm – Triệu chứng lâm sàng và bệnh tích

⏳ Thời gian ủ bệnh: từ 5 đến 10 ngày.

🔍 Triệu chứng lâm sàng:

🧪 Bệnh tích sau mổ khám:

• Máu chảy từ các lỗ tự nhiên (mũi, miệng, hậu môn).
• Tim, cơ tim, màng tim: xuất huyết, viêm.
• Gan, lách: sưng to, nhồi huyết.
• Phổi, khí quản: xuất huyết, chứa đầy bọt khí.
• Dạ dày, ruột non, ruột già, thận, bàng quang: phù, xuất huyết tràn lan.
• Hạch lympho (hạch lâm ba): sưng, xuất huyết nghiêm trọng.

4. Cách phòng, chống ASF – Phòng là chính

Vì chưa có thuốc điều trị, bà con cần áp dụng chăn nuôi an toàn sinh học nghiêm ngặt, trong đó:

✅ Vệ sinh – khử trùng chuồng trại:

• Sát trùng định kỳ bằng Formol, NaOH, Iodine hoặc các sản phẩm chuyên dùng.
• Rắc vôi bột xung quanh chuồng, lối đi.
• Xử lý nghiêm rác thải, nước thải và xác heo chết.

✅ Kiểm soát nguồn vào:

• Cách ly heo mới nhập ít nhất 2 tuần.
• Người, phương tiện ra vào cần thay đồ, sát trùng.
• Tuyệt đối không cho ăn thức ăn thừa, chưa nấu chín.

✅ Lựa chọn thức ăn an toàn, có kiểm soát:

• Thức ăn chăn nuôi từ các nhà sản xuất uy tín, có kiểm soát chất lượng đầu vào – đầu ra, là yếu tố bảo vệ quan trọng.
• Đảm bảo thức ăn sạch – an toàn – không nhiễm mầm bệnh.

Dù ASF không phải lad một dịch bệnh mới và hiện đã có vắc-xin để tiêm phòng nhưng tỷ lệ tiêm phòng vẫn còn thấp, hộ chăn nuôi không nên chủ quan, phải chủ động phòng ngừa, tránh làm cho dịch bệnh tiếp tục lan rộng và gây ảnh hưởng sinh kế.